Temel elementlerin emilimi ve metabolizması öteki gıdalardan etkilenebilir. Mesela, birtakım bitkisel gıdalarda bulunan fitatların varlığı demir emilimini bozar.
Temel elementler insan sağlığı için eğer olmazsa olmazdır. Muhtelif meyve, sebze ve tam tahılları içeren sıhhatli bir rejim, bu temel gıda maddelerinden kafi oranda aldığınızdan güvenilir olmanıza destek olabilir.
- Besin eksikliğinin emareleri nedir?
- Kafi oranda temel element aldığımı iyi mi anlarım?
- Temel bir elementin oldukça fazlasını almanın tehlikeleri nedir?
- Hangi besinler temel elementlerin iyi kaynaklarıdır?
| Temel Öğeler | Besin Eksikliği |
|---|---|
| Ütü | Anemi |
| İyot | Guatr |
| A vitamini | Gece körlüğü |
| C vitamini | İskorbüt |
| Kalsiyum | Osteoporoz |
II. Temel Elementlerin Önemi
Temel elementler, vücudun kendi başına üretemediği ve yemeklerden elde etmesi ihtiyaç duyulan besinlerdir. Bu elementler, gelişme, büyüme ve metabolizma şeklinde muhtelif vücut işlevleri için gereklidir.
İnsan sağlığı için 10 temel element vardır: kalsiyum, klorür, krom, bakır, iyot, demir, magnezyum, manganez, fosfor ve çinko. Bu elementler meyveler, sebzeler, etler ve süt ürünleri dahil olmak suretiyle muhtelif yiyeceklerde bulunur.
Temel elementler muhtelif nedenlerle önemlidir. Mesela, kalsiyum kemik sağlığı için, klorür sıvı dengesi için ve krom kan şekeri düzenlemesi için gereklidir.
Vücut lüzumlu bir elementten kafi oranda alamadığında, eksiklik meydana gelebilir. Eksiklikler, gelişme bozukluğu, anemi ve osteoporoz dahil olmak suretiyle muhtelif sıhhat problemlerine yol açabilir.
Vücudun gerekseme duyduğu temel elementlerin kafi oranda alınabilmesi için muhtelif gıdaları içeren dengeli bir beslenme düzenine haiz olmak önemlidir.
III. İnsan Sağlığı İçin 10 Temel Element
İnsan sağlığı için vazgeçilmez 10 element şunlardır:
- Karbon
- Hidrojen
- Oksijen
- Azot
- Fosfor
- Potasyum
- Sülfür
- Kalsiyum
- Magnezyum
- Ütü
IV. Kafi Temel Elementleri Iyi mi Elde Ederiz
Kafi oranda temel element almanın birçok yolu vardır. İhtiyacınız olan gıdaları aldığınızdan güvenilir olmanın en iyi yolu, muhtelif meyve, sebze ve tam tahıllar içeren sıhhatli ve dengeli bir rejim yemektir.
Süt, kahvaltılık gevrekler ve ekmek şeklinde güçlendirilmiş besinlerden da temel elementler alabilirsiniz. Rejiminizden kafi temel element alamıyorsanız, takviyeler almanız gerekebilir.
Herhangi bir takviye almadan ilkin doktorunuzla görüşmeniz önemlidir, bundan dolayı birtakım takviyeler ilaçlarla yahut öteki sıhhat sorunlarıyla etkileşime girebilir.
Aşağıdaki tabloda yetişkinler için temel elementlerin tavsiye edilen günlük alım miktarları (RDI) listelenmiştir.
| Unsur | GDA (mg) |
|---|---|
| Kalsiyum | 1.000 |
| Klor | 2.300 |
| Krom | 35 |
| Bakır | 900 |
| Florür | 400 |
| İyot | 150 |
| Ütü | 8 mg |
| Magnezyum | 400 |
| Manganez | 2,3 mg |
| Molibden | 45 |
| Fosfor | 700 |
| Potasyum | 4.700 |
| Selenyum | 55 |
| Sodyum | 2.300 |
| Çinko | 11 mg |
Temel Elementlerin Eksikliği Emareleri
Temel elementler, muhtelif bedensel işlevlerde yer aldıkları için insan sağlığı için temeldir. Bir fert temel bir elementten kafi oranda alamadığında, eksiklik geliştirebilir. Temel bir element eksikliğinin emareleri, tamamlanmamış olan muayyen elemente bağlı olarak değişebilir. Sadece, temel element eksikliklerinin birtakım yaygın emareleri şunlardır:
- Tükenmişlik
- Zayıflık
- Kas krampları
- İshal
- Kabızlık
- Anemi
- Depresyon
- Sinirlilik
- Şuur bulanıklığı, konfüzyon
Esansiyel element eksikliğiniz olabileceğini düşünüyorsanız, teşhis ve tedavi için doktora görünmeniz önemlidir.
VI. Temel Elementlerin Toksisitesi
Temel elementler yüksek dozlarda toksik olabilir. Temel bir elementin toksisitesi elemente, doza ve bireye bağlıdır. Temel element toksisitesinin birtakım emareleri şunlardır:
- Bulantı
- Kusma
- İshal
- Baş ağrısı
- Şuur bulanıklığı, konfüzyon
- Nöbetler
- Böbrek hasarı
- Karaciğer hasarı
- Kalp sorunları
- Nörolojik problemler
Bu belirtilerden herhangi birini yaşıyorsanız, hemen doktora görünmeniz önemlidir.
VII. Temel Elementlerin Etkileşimleri
Temel elementler muhtelif şekillerde birbirleriyle etkileşime girebilir. Bu etkileşimler faydalı yahut zararı olan olabilir ve her elementin emilimini, metabolizmasını ve atılımını etkileyebilir.
Temel elementler arasındaki faydalı etkileşimlere dair birtakım örnekler şunlardır:
- Demir ve C vitamini: C vitamini, besinlerdeki demirin emilimini artırmaya destek verir.
- Çinko ve bakır: Çinko, vücuttaki bakır seviyesinin müsait düzeyde kalmasına destek verir.
- Selenyum ve E vitamini: Selenyum, E vitamininin oksidasyondan korunmasına destek verir.
Temel elementler arasındaki zararı olan etkileşimlere birtakım örnekler şunlardır:
- Kalsiyum ve demir: Kalsiyum, gıdalardan demirin emilimini engelleyebilir.
- Fosfor ve çinko: Fosfor, gıdalardan çinkonun emilimini azaltabilir.
- Florür ve iyot: Florür, gıdalardan iyotun emilimini engelleyebilir.
Takviyeler alırken yahut rejim değişimleri yaparken temel elementler arasındaki potansiyel etkileşimlerin bilincinde olmak önemlidir. Bu elementlerin iyi mi etkileşime girdiğini anlayarak, zararı olan etkileşimlerden kaçınmak ve her bir elementin faydalarını en üst düzeye çıkarmak için adımlar atabilirsiniz.
VIII.
Temel elementler insan sağlığı için temeldir. Oldukca muhtelif vücut fonksiyonlarında rol oynarlar ve herhangi bir temel elementin eksikliği muhtelif sıhhat problemlerine yol açabilir. Bütün temel elementlerden kafi oranda almak için muhtelif yemekleri içeren sıhhatli bir rejim yiyecek önemlidir.
Besin eksikliğiniz olabileceğinden endişeleniyorsanız, doktorunuzla görüşün. Herhangi bir eksikliği gidermek için takviye almanız gerekip gerekmediğini belirlemenize destek olabilirler.
IX. Referanslar
1. İnsan Sağlığı İçin Temel Elementler. Milli Esenlik Enstitüleri, Besin Takviyeleri Ofisi, 2019.
2. Diyet Referans Alımları (DRI’ler). Milli Esenlik Enstitüleri, Besin Takviyeleri Ofisi, 2024.
3. Vitaminler. Rahatsızlık Denetim ve Önleme Merkezleri, 2024.
4. Mineraller. Rahatsızlık Denetim ve Önleme Merkezleri, 2024.
5. Temel Beslenme. Dünya Esenlik Örgütü, 2024.
6. Temel Beslenme. Birleşmiş Milletler Küçüklere Yardım Fonu, 2024.
S: Temel unsurlar nedir?
A: Esansiyel elementler vücudun muntazam çalışabilmesi için azca oranda gerekseme duyduğu gıda öğeleridir.
S: Esansiyel element eksikliğinin emareleri nedir?
A: Esansiyel element eksikliğinin emareleri, eksikliği yaşanmış olan gıda öğesine bağlı olarak değişmiş olur.
S: Kafi temel elementleri iyi mi alabilirim?
A: Muhtelif meyve, sebze ve tam tahılları içeren sıhhatli bir rejimle beslenerek vücudunuzun gerekseme duyduğu temel elementleri kafi oranda alabilirsiniz.
0 Yorum